سوال: در هنگام حفظ کردن اگر صدای خودم را نشنوم نمی توانم حفظ کنم، برخلاف برخی دوستان که بدون صدا و به اصطلاح در دل خود آیات را می خوانند و حفظ می کنند، آیا این مسئله اشکالی به حساب می آید؟
اگر هنگام حفظ کردن و مرور محفوظات، شخص به گونه ای بخواند که صدای خود را نیز بشنود، علاوه بر حافظه تصویری، حافظه شنوایی او هم درگیر کار حفظ شده و حفظ او از اتقان بیشتری برخوردار خواهد شد پس این که شما مجبور هستید تا باصدای بلند بخوانید نه تنها عیبی نیست بلکه یک حسن برای حافظ محسوب می شود، فقط در این زمینه متوجه باشید که با صدایی آرام و آهسته مانند خواندن نمازصبح یا مغرب که مرد باید نمازش را با صدا بخواند، این گونه تلاوت کنید تا تارهای صوتی و حنجره شما زود خسته نشود و در مورد کسانی که آهسته به حفظ و مرور می پردازند به طوری که صدایشان جهر ندارد مانند خواندن نماز ظهر یا فقط در ذهن خود مرور می کنند، توصیه می کنیم، برای بهره مندی بیشتر و تقویت حفظ خود، با صدایی متوسط و آرام که گوششان هم بشنود، تلاوت کنند، این کار علاوه بر تقویت حافظه شنوایی به تقویت تجوید و ترتیل هم کمک خواهد کرد.
چرا که کسی که بسیار آهسته یا در ذهنش می خواند، چندان توجهی به تجوید و ترتیل ندارد، برعکس آن که با صدا می خواند، به این سمت سوق پیدا می کند که زیباتر تلاوت کند.
سوال: وقتی حدود یک ساعت برنامه حفظ یا مرور دارم، خیلی از نظر ذهنی خسته می شوم، آیا راهکاری برای استفاده بیشتر از وقت وجود دارد؟
برای حفظ و مرور به خصوص وقتی حافظ به اجزای بالاتر مثلا 15 جز و بیشتر می رسد، به طور طبیعی باید وقت بیشتری را به مرور اختصاص دهد، چرا که به هر حال باید در طول هفته، یکبار همه محفوظاتش را مرور کند. از این رو گاهی دو یا سه ساعت در روز باید برای حفظ و مرور وقت بگذارد، این مدت و یا بیشتر از آن هم برای شخص مشکلی پیش نمی آورد، اما عدم توجه به یک نکته کوچک گاهی باعث ایجاد خستگی زیاد در شخص می شود و آن این است که به ازای هر نیم ساعت مرور یا حفظ، 5 تا 10 دقیقه را به استراحت یا کار دیگری اختصاص دهید، مثلا قدم بزنید آبی بنوشید و یا هر کاری جز مرور انجام دهید فقط دقت کنید وقت از دست شما خارج نشود و طبق برنامه ریزی جلو بروید.
برای حفظ از چه خطی استفاده کنیم؟
طبق نظریات کار شناسان، خط عثمان طه نسبت به خطهای دیگر بهتر است اول آنکه آیات در هر صفحه کامل است و طوری است که در آخر هر صفحه آیات تمام می شود و در صفحه ی بعد آیه ی دیگر شروع می شود و به همین دلیل به راحتی می توان از روی صفحات آن برنمه ریزی کرد دلیل دوم آن است که در اندازه های مختلف وجود دارد
و افراد حتی در مسافرت هم می توانند وقتی برای حفظ قرآن تعیین کنند سوم آنکه بر طبق اصول و قواعد عربی نوشته شده و کسانی که به زبان و لهجه و خط عربی تسلط ندارند نیز می توانند به راحتی از این خط استفاده کنند .
شخصی که می خواهد صفحه ای از قرآن را حفظ کند قاعدتاً مراحل زیر را در یک حفظ خوب پیش خواهد گرفت:
مرحله اول: رمز گردانی
در این مرحله که ابتدایی ترین مرحله انجام این فعالیت است، ابتدا شخص چندین بار به صوتِ ترتیلِ یکی از اساتید گوش می دهد تا با نحوه تلاوت آیات و مواضع وقف و ابتدا آن اشنا شود و گاهی فرد برای بهتر حفظ کردن آیات در صورت نیاز به ترجمه آیه و لغات آن نیز دقت می کند؛ بدین ترتیب این داده ها را به صورت رمزهایی کد مانند به حافظه خود وارد کرده و آن ها را تبدیل به رمزهای قابل شناسی مثل صدا ،تصویر و گاهی معانی لغات می کند به این مرحله رمزگردانی میگویند.
مرحله دوم: اندوزش
در این قسمت شخص پس از رمزگردانی آیه به مرور آن آیه و تکرار پرداخته تا بتواند آیه را در ذهن ذخیره کند.
مرحله سوم: بازیابی
در این زمان، فرد به بازخوانی اطلاعات از حفظ و قرائت آیه بدون کمک دیگران و استفاده کردن از مصحف می کند. لازم به تذکر است که هرچقدر تمرکز و دقت در دومرحله پیشین بیشتر بوده باشد، فرد اشکالات کمتری در این مرحله خواهد داشت.
در حفظ قرآن شنیدن یکی از با اهمیت ترین کارهایی است که انجامش باعث موفقیتمان می شود اما بهتر است بدانیم ...
.. چگونه بشنویم. باید قرآن را طوری بشنویم که انسمان با قرآن بیشتر شود ، نه خود را خسته کنیم نه دیگران را . برای شروع مناسب است برنامه ی شنیدنیمان کوتاه باشد در حد یک آیه تا یک صفحه و کم کم به آن اضافه کنیم ممکن است موقع شنیدن آیات کسی پیدا شود و گمان کند مجلس ختم است در چنین شرایطی بهتر است صدای قرآن را در جای مناسب قطع کرده و قبل از هر چیز به او بیان کرد که قرآن برای همه ی افراد و همه ی اوقات است در مرحله ی بعد ترجمه ی آیاتی را که قرار است بشنویم برایش به زبان دوستانه ای بیان کنیم خواهیم دید که خوشش می آید و با قرآن بیشتر از قبل دوست شده است در این مرحله لازم است صدای قرآن را وصل کنیم و گوش دهیم مطمئن باشید که او افکار قبلی اش را دور انداخته و گوش می دهد . یکی از ضرورت هایی که در مورد شنیدن قرآن لازم است آشنایی مختصر با لغات عربی می باشد تا بتوانیم متوجه آیات بشویم و موضوع و ترجمه ی آیات برایمان به صورت حد اقل گذرا مرور شود . از عوامل دیگری که در مورد شنیدن آیات لازم است همراه خوانی آیات است برای این کار چند ثانیه جلو تر شروع می کنیم با این کار متوجه می شویم با قرآن دوستیمان بیشتر از قبل شده و هم آنکه نحوه ی درست خواندن آیات را یاد می گیریم و به خوبی و بدون اشکال حفظ می کنیم برای شنیدن قرآن بهتر است از صدای ترتیل قرآنی استفاده کنیم یعنی قرآن را با صدای ترتیل بشنویم تا درست خواندن را یاد بگیریم و خوب حفظ کنیم.
وْ أَنزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَّرَأَیْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْیَةِ اللَّهِ
اگر این قرآن را بر کوهی نازل می کرددیم، می دیدی که در برابر آن خاشع می شود و از خوف خدا می شکافد! اینها مثال هایی است که برای مردم می زنیم، شاید در آن بیندیشند.
دل ظالمان، از سنگ و کوه محکم تر است و باران رحمت الهی یعنی آیات قرآن، در آن نفوذ نمی کند.
آیتالله بهجت میگوید: امام زمان(عج) پس از ظهور، خود را به واسطه امام حسین(ع) به همه عالم معرفی میکند
بهجت العرفا آیتالله محمدتقی بهجت فومنی درباره نقش پیادهروی روز اربعین میگوید: روایت دارد که امام زمان(عج) که ظهور فرمود، پنج ندا میکند به اهل عالم، اَلا یا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِی الحُسَین قَتَلُوهُ عَطشاناً، اَلا یا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِی الحُسَین سحقوه عدوانا،… امام زمان خودش را به واسطه امام حسین(ع) به همه عالم معرفی میکنند … بنابراین در آن زمان باید همه مردم عالم، حسین(ع) را شناخته باشند… اما الان هنوز همه مردم عالم، حسین(ع) را نمیشناسند و این تقصیر ماست، چون ما برای سیدالشهدا(ع) طوری فریاد نزدیم که همه عالم صدای ما را بشنود، پیادهروی اربعین بهترین فرصت برای معرفی حسین(ع) به عالم است.