عید نوروز از منظر قرآن

عید نورو عید تجلی دوباره قدرت خداوند بر زمین

 و رویش طبیعت و آغاز سال نو سال 1395

 مبارکباد  

یا مقلّب القلوب و الابصار 
یا مدبر اللیل و النهار 
یا محوّل الحول و الاحوال 
حوّل حالنا الی احسن الحال 

واژه عید تنها یک بار در قرآن به کار رفته است: اللّهُمَّ رَبَّنا اَنزِل عَلَینا مائِدَةَ منَ السَّماء تَکون لنا عیداً لاوَّلنا وآخرنا و آیة ً منک وَ ارْزُقْنا وَ أَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ  (سورة مائده / آیه ۱۱۴)

جشن فـــرخنده فـــرودیـن است 

روز بازار گـــل و نسرین است

مثنوی درباره بهار و نوروز می‌گوید؛

  گفت پیغمبر به اصحاب کبار      تن مپوشانید از باد بهار 
کانچه با برگ درختان می کند   با تن و جان شما آن می کند 
  

و هاتف که ترکیب بند معروفی دارد، در یکی از بهاریه‌های خود با اشاره به حدیثی از امام صادق(ع) سروده است؛ 

«همایون روز نوروز است امروز و به فیروزی

 به اورنگ خلافت کرده شاه لافتی مأوی». 

واژه عید در قرآن کریم تنها یکبار در آیه 114، سوره مائده آمده است: "عیسی‌ بن مریم گفت: بارالها! پرودگارا! برای ما از آسمان مائده‌ای فرست تا این روز برای ما و کسانی که پس از ما می آیند، عید باشد که تو بهترین روزی دهندگانی و آیت و حجتی از جانب تو برای ما باشد." ‏‏

عید در لغت از ماده «عود» به معنای بازگشت گرفته شده است. از کاربردهای این واژه می توان دریافت که چون اصالت در آفرینش کمال و کمال خواهی و بازگشت و رجوع به آن است، مراد از عود، بازگشت به کمال است. پس هرگاه انسان و یا طبیعت به جایگاه و اصل خود بازگشت آن روز، روزی است که می توان از آن به عید تعبیر و یاد کرد.

در روایتى از على(ع) نقل شده مى‏خوانیم «و کل یوم لا یعصى الله فیه فهو یوم عید». هر روز که در آن معصیت‏ خدا نشود روز عید است‏» 
در روایات اسلامى براى اعیاد، به ویژه اعیاد مذهبى از جمله عید فطر، آداب و رسوم خاصی از جانب معصومین توصیه شده است. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «زینوا اعیادکم بالتکبیر» عیدهاى خودتان را با تکبیر زینت ‏بخشید.«زینوا العیدین بالتهلیل و التکبیر و التحمید و التقدیس‏» عید فطر و قربان را با گفتن ذکر لا اله الا الله، الله اکبر، الحمد لله و سبحان الله، زینت ‏بخشید. 
از دیگر ویژگی‌ها عید نوروز می توان به مساله دید و بازدید و صله رحم، نظافت، توجه به قرآن کریم، حساب رسی، هدیه و عیدی، نماز عید نوروز و دعای عید نوروز اشاره کرد. دعای مخصوص عید نوروز با درود و صلوات بر رسول اکرم (ص) و آل او و اوصیا و همه انبیا و رسولان آغاز می شود آن گاه با فرستادن درود بر ارواح و اجساد ایشان ادامه می یابد. در این دعا آمده است: (هذا الذی فضلته و کرمته و شرفته و عظمت خطره) این فراز با اندکی جابجایی در کلمات در دعای مخصوص ماه مبارک رمضان نیز آمده است. نماز عید نوروز مشتمل است بر قرائت سوره حمد و سوره های قدر، کافرون، توحید، فلق و ناس و بسیار شبیه به نمازی است که ضمن آداب و اعمال روز جمعه و همین طور اعمال روز عید غدیر خم وارد شده است. 
از آنجا که قرائت سوره قدر در نماز عید نوروز توصیه شده، می‌توان دریافت که عید نوروز نیز چون دیگر اعیاد اسلامی با نزول برکات و آیات الهی همراه بوده است. تأکید بر قرائت سوره های کافرون، توحید، معوذتین نیز می تواند اشاره به در خواست دفع انواع شرور و بدی ها داشته باشد. 
امام صادق(ع) به یکی از اصحابش به نام معلی بن خنیس درباره عید نوروز فرمودند: «نوروز روزی است که پیامبر اکرم(ص) در غدیر خم برای ولایت امیرالمؤمنین(ع) از مردم پیمان گرفت، روزی است که آن حضرت برخوارج نهروان پیروز شد و روزی است که قائم ما اهل بیت(ع) ظهور خواهد کرد.» 
همچنین فرمودند: «نوروز آن روزی است که پیامبر گرامی اسلام در سال هشتم هجرت در فتح مکه علی(ع) را بر شانه خود بالا برد تا اینکه بتهای معروف قریش را از بالای خانه کعبه بزیرافکند و در هم شکست و خرد کرد و این واقعه در اواخر ماه رمضان صورت گرفت.
و اما روایت خنیس به نقل از امام صادق(ع) در مفاتیح الجنان، فرمود: چون نوروز شود غسل کن و پاکیزه ترین جامه‌‌های خود را بپوش و به بهترین بوی‌های خوش خود را معطر گردان. پس چون از نمازهای پیشین و پسین و نافله‌های آن فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگذار یعنی هر رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه انا انزلناه و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قل یا ایهاالکافرون و در رکعت سوم بعد از حمد ده مرتبه قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفق را بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان

آری، نوروز که آغاز فروردین و بهار است نشانه رویشی جدید و آفرینش و حیات گیاهان، درختان و حیوانات است و با آغاز بهار، هماهنگ و هم زمان بوده و با نو شدن سال، آغاز می‌شود. 

یکی از دلایلی که بعضی از روزها را «عید» نامیده اند این است که مردم در آن روزها با توبه، دعا و نیایش به سوی پروردگار متعال باز می‌گردند و خدای سبحان نیز مغفرت خود را شامل حال آنان می‌کند
همچنین "عید" روزی است که در آن سود و منفعتی به دست بیاید و در شرع مقدس اسلام، روزهای غدیر، قربان و فطر عید نامیده می‌شوند که در عید اضحی، قربانی و در عید فطر، زکات فطره مطرح است و درغدیر، حضرت علی (ع) به امامت منصوب شدند. همچنین می‌توان گفت؛ عید آن روزی است که در آن نماز ویژه‌ای برگزار کنند یا روزی است که مجمعی در آن فراهم آید و یا آنکه عید روزی است که خلق از ماتم به شادمانی "عود" کنند یا روزی است که تفاوتی میان درویش و توانگر نباشد یا آنکه "عید" روز شریف و ارجمندی می‌تواند باشد.